جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۵ به «لاسلو کراسناهورکایی» اهل مجارستان رسید مجموعه نمایشی «دو نفره‌ها» در رادیو + زمان پخش انتشار دوبله فیلم «چهار شگفت‌انگیز: اولین قدم‌ها» از فیلیمو برنامه‌های گالری‌های مشهد در روز‌های آتی (۱۷ مهر ۱۴۰۴) انتشار اشعار منتشرنشده «شیموس هینی» برنده نوبل پرواز بر فراز کلمات | درباره ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و راهکار‌هایی که شما را ترغیب به خواندن می‌کند حکایت بهروز و وصیت سه‌جانبه دبیر هجدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر معرفی شد تقدیر از «هوشنگ مرادی کرمانی» به مناسبت هفته کودک نامزد‌های نوبل ادبیات ۲۰۲۵ معرفی شدند تبلور اندیشه‌های مکتب شیعه در هنر استاد محمود فرشچیان فصل دوم «دکستر: رستاخیز» در راه است هماوردیِ تجدد و سنت | گفت‌و‌گو با علی صنعوی درباره ترجمه رمان «زمستان در مادرید» که به جنگ داخلی اسپانیا می‌پردازد برنامه «انارستان» روی شبکه افق کتاب «پستچی پهپادی» در کتابفروشی‌ها
سرخط خبرها

درباره نسخه قرآنی که از منابع مهم تاریخ زبان فارسی است | قرآنِ سپهسالار تُرک

  • کد خبر: ۱۲۳۹۵۱
  • ۱۲ شهريور ۱۴۰۱ - ۱۱:۵۱
درباره نسخه قرآنی که از منابع مهم تاریخ زبان فارسی است | قرآنِ سپهسالار تُرک
در کتابخانۀ آستان قدس رضوی، نسخه‌ای از قرآن موجود است که در سال ۶۰۵ هجری قمری به فرمان امیری از سلجوقیان در خراسان فراهم آمده است که این ترجمۀ فارسی به دلیل تاریخ دار بودن، منبعی مهم در تاریخ زبان فارسی محسوب می‌شود.

به گزارش شهرآرانیوز، نسخه‌ای از قرآن که در کتابخانۀ آستان قدس رضوی موجود است در سال ۶۰۵ هجری قمری به فرمان امیری از سلجوقیان در خراسان فراهم آمده است که  ترجمۀ فارسی آن به دلیل تاریخ دار بودن، منبعی مهم در تاریخ زبان فارسی بشمار می‌رود. گویا هیچ یک از این هفت جزء قرآنی در تألیف کتاب فرهنگنامۀ قرآنی (زیر نظر دکتر جعفر یاحقی) و فرهنگنامۀ بزرگ قرآنی (زیر نظر دکتر علی رواقی) مورد توجه و فیش برداری نبوده است.

در پایان سه پاره از این قرآن ها، انجامه‌ای باقی مانده است که کاتب بدون ذکر نام خود، به تاریخ کتابت نسخه در رمضان سال ۶۰۵ هجری، و نیز فردِ آمِر به کتابت اشاره می‌کند. این انجامۀ بسیار کهن می‌تواند حاوی اطلاعاتی مهم از تاریخ سلجوقیان و نیز تاریخ مناصب اداری در ایران قرن ششم هجری باشد.

متن انجامه چنین است:
«تمام شد این مصحف بعون و توفیق - حق تعالی بجهت أمیر سپهسالار أجل کبیر موید - مظفر منصور غازی أسد الدولة والدین نصیر الإسلام - والمسلمین اختیار الملوک والسلاطین پهلوان الشرق - افتخار الأمراء اُلُغ قُتْلُغ جانداربک قُلچُق سلطانی - أعز الله أنصاره بتاریخ شهر الله المبارک رمضان سنة - خمس وستمائة»
تقریباً تمام این انجامه ذکر القاب و اوصاف سرمایه گذار و آمِر به کتابت این مصحف ده پاره است.

با این همه، در تواریخ به دست آمده از قرون کهن، نام وی را‌ نمی‌یابیم. نام این فرد در انجامه‌های این جزوات قرآنی، پس از ذکر القاب متعدد و بلندمرتبه چنین آمده است: «اُلُغ قُتْلُغ جانداربک قُلچُق سلطانی.» اجزای مختلف این نام، همگی بر ترک بودن وی و منصب نظامی وی در حکومت سلجوقیان اشاره دارد. «اُلُغ» یا اولوغ به معنای بزرگ و توانا در ترکی قدیم، از دیرباز به عنوان لقب و بخشی از نام‌ها به زبان فارسی راه یافته است.

«قُتلُغ» نیز به معنای نیکبخت، شادمان و خوش یمن، از مادۀ قوت (= تأیید آسمانی و الهی، اقبال، بخت خوش، و سعادت) + پسوند نسبت و دارندگی «لوغ» است. درواقع «قُتْلُغ» نام اصلی این امیر سلجوقی است. اما «جاندار» و «جاندار بک» به دارندۀ منصبی نظامی و مأمور حفظ جان امیران و خلفا اطلاق می‌شده است. جاندار و نهاد وی در دوره‌های مختلف گاه معادل بوده است با حَرَس، اسلحه دار، حاجب، دژخیم، پرده دار، همیشه کشیک، کشیکچی و بریگاد مرکزی.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->